Sanırım tezat edebi sanatının en müstesna icracısıdır. ilmi ve derin fikriyatı, yüzeysel olarak incelendiğinde günümüzün anti-islamcıları için muhteşem bir kaynak gibidir. Oysa hayyam sivri bir tezatla yaşadığı yüzyılında, siyasi emellerini dini kullanarak gerçekleştirmeye çalışan yobazları eleştirmiş, İslam dünyasında oluturulmaya başlayan düşünce ve aklı reddeden yapının karşısında bulunmuş ancak iktidar mücadelesi, toplumsal sınıf mücadelelerinde iktidarların geniş kitleler üzerinde otoritelerini koruyabilmek adına dini kullanması neticesinde sapkın ilan edilmiştir.
cennetin, ırmaklarından şaraplar akan, bir erkeğe 70 hurinin düştüğü bir yer olarak tanımlanmasına Ömer Hayyam:
Irmaklarından şaraplar akar diyorsun,
Cennet-i âlâ meyhane midir?
Her kula 70 huri diyorsun,
Tövbe; Cennet-i âlâ kerhane midir?
dizesi ile karşı durmuştur…
Hayyam aynı zamanda çok iyi bir matematikçidir. Binom açılımını ilk kullanan bilim adamıdır. Dünyanın ilk rasathanesini kurmuş, günümüzde kullanılan Miladi ve Hicri Takvimlerden çok daha hassas olan Celali Takvimi’ni hazırlamıştır. Okullarda Pascal Üçgeni olarak öğretilen matematik kavramı aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuştur. Matematik, astronomi konularında dünyanın önde gelen bilim adamlarındandır. Birçok bilimsel çalışması olduğu bilinmektedir. beğendiğim bazı rubailerini paylaşmak isterim…
Gökte bir öküz varmış, adı Pervin;
Bir öküz de altındaymış yerin.
Sen asıl iki öküz arasında
Tepişmesine bak şu eşeklerin!