Sümmani’den

Ustam bana iki üç harf okuttu

Ustam bana iki üç harf okuttu
Merak elif efkâr elif zâr elif
Bu elifnen kimler baya yetişti
Sahip elif üstat elif kâr elif

Elim aldım gör ne çağa yetiştim
Elifinen bir merağa yetiştim
Bahçıvanlı elif bağa yetiştim
Çiçek elif gerçek elif bâr elif

Elifi bulanlar mim kapısında
Mim vasıtası cim kapısında
Ya bunlardan gayrı kim kapısında
Hâkim elif hüküm elif dâr elif

Elif be babında var leyl-i nehar
Kulundur Sümmani âciz günahkâr
Sığınmışsam sana Yaradan Cebbar
Gör neler var kes bağrımı yâr elif…

Yeni tanıştığım Erzurumlu bir aşık Sümmani. 1800’lü yılların Doğu Anadolusunda söz sanatının ile yöresine ışık saçmış bir cevher. Ufkunun derinliği kelimelerinin gücünde gizli. bu koşması da o gücün delili niteliğinde… 3. kıtada bahsi geçen Elif Allah (CC) kelamının ilk harfi, mim Muhammet (S.A.V.) kelamının ilk harfi, cim  de Cennet’in ilk harfidir… Bu yolla Allah’ı bulanlar Elçisinin kapısında, Elçisi vasıtasi ile cennetin kapısında demiş sümmani, ne de hoş demiş…

Sümmanî’yem ya Rab gönlüm hoş eyle
Ya sabır ver yada bağrım taş eyle
Ya bir çift kanat ver ya bir kuş eyle
Tez ulaşam yâr bağında talan var
Sümmanî, değişlerini kendisine has bir üslupla, özel bir tavırla, oldukça ritmik söylemiştir. Bu çalıp söyleyiş biçimi, yöresinde ezgi karakterini taşıyan mükemmel bir yapıya sahiptir Halk Müziğinde “ Sümmânî ağzı” adıyla bilinmekte ve icra edilmektedir.
Ervah-ı Ezelde Levh-i Kalemde
Şu Benim Bahtımı Kara Yazmışlar
Bilirim Güldürmez Devr-i Alemde
Bir günümü Yüz Bin Zara Yazmışlar
Arif  Bilir Aşk Ehlinin Halini
Kaldırır Gönlünden Kil-ü Kalini
Herkes Dosta Vermiş Arzuhalini
Benimkini Ürüzgara Yazmışlar
Olaydı Dünyada İkbalim Yaver
El Etsem Sevdiğim Acep Kim Ever
Bilmem Tecelli Mi Yoksa Ki Kader
Beni Bir Vefasız Yare Yazmışlar
Yazanlar Leyla’nın Mecnun Kitabın
Sümmani’yi Bir Kenara Yazmışlar